Tips om ruiterpaden
in OSM in te voeren.
Over dit onderwerp is een draadje op
OSM
te vinden.
Intro
Dit stuk
gaat over eigenschappen van Openstreetmap (OSM) elementen die met name voor
ruiters interessant zijn. Het is ondoenlijk volledig te zijn maar dat is
ook helemaal niet nodig. Dit stuk is dus ook bedoeld om een eerste aanzet te
zijn voor ruiters om gegevens in OSM in te voeren. Wil je meer weten over OSM
kijk dan eens hier: http://www.openstreetmap.nl/
Gegevens
editten (toevoegen of wijzigen) wordt in OSM termen mappen genoemd. Om te
kunnen mappen moet je een paar dingen regelen.
Account aanmaken
bij OSM
Maak een
account aan bij OSM: https://www.openstreetmap.org/user/new
Zorgen dat je kunt
editten
Als het
aanmaken van je account gelukt is kun je meteen met de editor Potlatch aan de
slag. Dat doe je door te zorgen dat je op www.openstreetmap.org ingelogd bent en dan te klikken op
"Bewerken > Bewerken met Potlatch 2" . Dit programma werkt dus in je browser
(zoals bv Internet Explorer , Firefox of Chrome). Nu kun je de uitleg volgen
hoe je met Potlatch2 aan de slag kunt.
Een
alternatief is om het programma JOSM te installeren. Daarvoor is het
noodzakelijk dat Java is geinstalleerd. JOSM kan meer dan Potlatch maar is
waarschijnlijk wel iets moeilijker in het begin. Voor info over JOSM zie. http://wiki.openstreetmap.org/wiki/NL:JOSM
Je zult dus een keuze moeten maken welke editor je gaat gebruiken. Ik
gebruik JOSM en heb daar goede ervaringen mee. Over Potlatch kan ik je helaas
niet veel vertellen maar op het OSM
forum zijn er genoeg die je daarmee kunnen helpen.
Als je
gebruik maakt van een GPS of een smartphone om te registreren waar ruiterpaden
lopen dan kun je heel handig gebruik maken van deze gegevens. In zowel
Potlatch2 als in JOSM kun je je eigen GPS tracks
inlezen zodat het een stuk eenvoudiger wordt om in OSM aan te geven waar een
ruitpad loopt. Op youtube
heb ik een filmpje geplaatst hoe je een ruiterpad kunt intekenen met behulp van
JOSM.
De belangrijkste
elementen in OSM (voor ruiters)
De losse punt
(node)
In OSM
termen heeft dat een node. Een node wordt bijvoorbeeld gebruikt om een
knooppuntnummer, een brievenbus of bushalte in OSM in te voeren.
De snelweg
(highway)
Een serie
punten (nodes) achter elkaar die bij elkaar horen en bedoeld zijn om over te
kunnen rijden/varen/fietsen/wandelen etc wordt een
highway genoemd. Dat kunnen snelwegen, ruiterpaden fietspaden etc. zijn.
Wat ga je in OSM
toevoegen of wijzigen?
In OSM kun
je echt van alles invoeren. Dat zijn niet alleen wegen of fietspaden maar ook
gebouwen, meertjes, bushaltes, brievenbussen etc. Je kunt het zo gek niet
bedenken of het kan in OSM ingevoerd worden. Om het toch een beetje ordelijk te
houden zijn er afspraken gemaakt hoe we dat doen. Zie hiervoor : http://wiki.openstreetmap.org/wiki/NL:Kaarteigenschappen
De
hoeveelheid informatie is zo groot dat je door de bomen het bos vaak niet meer
ziet. Daarom heb ik dit stukje geschreven om ruiters die in OSM gegevens willen
invoeren een beetje te helpen.
De eigenschappen
van ruiterpaden.
In OSM is
een verbinding /lijntje waarover je kunt rijden, fietsen, varen etc . zogenaamde "highway". Deze highway kun je vervolgens
een eigenschap geven zodat we weten wat voor een type dat is. Een fietspad
wordt aangegeven middels "highway=cycleway", een snelweg met
"highway=motorway" . Zie http://wiki.openstreetmap.org/wiki/NL:Kaarteigenschappen#Wegen
De meest
voorkomende "highways" voor ruiterpaden behandel ik hieronder :
Highway=track
Een breed
ruiterpad/onverhard waar bv nog wel een paard met wagen/landbouwvoertuig over
kunnen (en vaak ook mogen) rijden. Dit is de meest gebruikte type weg dat
voor ruiters ingevoerd wordt omdat daar simpelweg heel veel van zijn. Hoewel
vaak verplicht voor ruiters kan het ook voorkomen dat andere voertuigen hier
gebruik van maken. Denk dan aan bos- en landbouw werktuigen.
Voor een
track is het gebruikelijk om ook de tracktype aan te geven. Dat zegt iets over
het soort track
http://wiki.openstreetmap.org/wiki/Key:tracktype
Een volledig
onverhard pad zal meestal zijn : tracktype=grade5
Daarnaast
mag je nog iets toevoegen over het type wegdek indien van toepassing. Bv
surface = sand)
En voor
ruiters/menners niet onbelangrijk voeg je nog toe : horse=designated
Dus als voorbeeld:
highway=track
tracktype=grade5
surface=sand
horse=designated
Highway=path
Dit is een
smal ruiterpad waar je wel als ruiter over heen kunt maar te smal is voor een
paard met wagen/landbouwvoertuig .
Ook voor een
path kun je nog extra eigenschappen toevoegen.
Dus als voorbeeld:
highway=path
surface=sand
horse=designated
Highway=bridleway
Dit is een
ruiterpad dat aangegeven is met een blauw bord. http://nl.wikipedia.org/wiki/Ruiterpad
Hier mogen
dus geen andere voertuigen gebruik van maken. Hiervan zijn er in
Nederland veel minder dan de "highway=track" . In OSM zul je nog wel eens
tegenkomen dat anderen "mappers" een track (waar dus helemaal geen blauw bord
te vinden is) per abuis hebben gemapt als "Highway=bridleway" . Dat mag je
gewoon aanpassen in OSM er een "highway=track" van de maken. Vergeet dan niet
de "horse=designated" aan toe te voegen en het liefst ook een
"tracktype=..".
De echte
"bridleways" met het blauwe bord kun je bv als volgt mappen:
highway=bridleway
surface=sand
Het
toevoegen van "horse=designated" of "horse=yes" heeft hier geen zin omdat dit
een pad is enkel en alleen bedoeld voor ruiters.
Paden kruisen
andere wegen/paden
Soms zal een
ruiterpad een fietspad of een weg (gelijkvloers) kruisen. In dat geval zorg je
wel dat deze wegen op het kruispunt verbonden worden. Dat is noodzakelijk omdat
bv een wandelaar wel van het ruiterpad over kan stappen naar het fietspad. Als
de wegen aan sluiten kan een programma dat routes berekent voorstellen
dat de wandelaar hier van het ruiterpad over gaan naar het fietspad. Als er
ongelijkvloers gekruist wordt (viaduct/tunnel) dan moet er op het kruispunt
uiteraard geen verbinding gemaakt worden.
Ruiterpaden vlak
naast andere wegen/fietspaden
Het komt
vaak voor dat een ruiterpad vlak naast een weg/fietspad loopt. In dat geval
moeten we de ruiterpad vlak naast de andere tekenen. Je zult zien dat bv
het wegdek verschillend is en dat er een verschil is van personen/voertuigen
die gebruik mogen maken van die weg.
Highways opknippen
in verschillende stukken.
Soms zul je
zien dat een weg (bv highway=track) al is ingetekend in OSM. Maar wat nu als
maar een klein deel van deze weg bedoeld is voor ruiters. Als je dan
"horse=designated" toevoegt aan deze weg is de gehele weg opeens ruiterpad
geworden. Dat is ook weer niet de bedoeling. Daarom worden wegen geknipt. Het
deel dat ruiterpad is geven we een "horse=designated" en dat doen we dan
uiteraard niet voor het deel waar je niet mag rijden met je paard. In zowel
Potlatch als JOSM kun je wegen knippen. In zijn algemeenheid geldt in OSM dat
als eigenschappen van wegen halverwege verschillend zijn dan worden de wegen
opgeknipt.
Ruiterroutes
Een aantal bij elkaar horende ruiterpaden
en wegen worden ook wel ruiterroutes genoemd. In dit stuk behandel ik er 2.
- De
ruiterroute zonder richtingkeuze (de gewone ruiterroute)
- De
ruiterroute met richtingkeuze (het (knooppunt) routenetwerk)
De gewone ruiterroute
In het volgende voorbeeld zie je zo'n route. Dit is een rondje waarbij je b.v. een bepaald kleur bordjes moet volgen. In zo'n geval maak
je een zogenaamde "relatie" aan in OSM. De relatie wordt in dit geval een
verzameling van wegen die behoren tot de route. Er zijn in OSM verschillende
typen relaties. In dit geval maak je een relatie aan van het type "route"
en je geeft deze relatie een aantal kenmerken mee.
network=rhn
route=horse
type=route
name="mijn
ruiterroute"
Hierin staat rhn voor Regional Horse
Network (analoog aan Regional Cycling Network). Als je alle wegen/ruiterpaden die tot de route behoren in deze relatie toevoegt dan ben je klaar.
In JOSM ziet dat er als
volgt uit.
Knooppunt routenetwerk
Gelukkig
hebben we in Nederland een aantal regionale knooppuntnetwerken. Ook deze
kunnen we in OSM invoeren maar daar komt best nog het een en ander bij kijken.
Als je het wilt houden bij alleen het toevoegen van ruiterpaden dan is dat
prima. Niemand verplicht je om een netwerk in te voeren. Als jij de paden
invoert kan later iemand anders er wel een netwerk van maken. Het is voor zo
iemand wel handig als de knooppunt nummers al zijn ingevoerd dus lees s.v.p.
even dat kleine stukje door. Invoeren van knooppuntnummers is namelijk echt een
fluitje van een cent.
Zie als
voorbeeld het knooppuntnetwerk van Den
Treek Henschoten. Dit kaartje heb ik gemaakt met OSM gegevens. Daarin zie
je dus ook de knooppunt nummers.
Toevoegen van
knooppuntnummers
De paaltjes
met de knooppunt nummers zul je over het algemeen aantreffen op het kruispunt
van een aantal ruiterpaden. Op die plek (daar waar de wegen
kruisen/aansluiten dus) geef je het punt (de node in OSM termen) de volgende
eigenschap :
rhn_ref =
10
Dit betekent
"Regional Horse Network reference" met als nummer 10.
Aanmaken
ruiterroute knooppunt netwerk in OSM
Als je zo'n
netwerk wilt invoeren in OSM dan werkt dat als volgt:
Zorg eerst
dat je zeker weet dat het knooppunten netwerk nog niet is aangemaakt. (en die
kans is momenteel vrij groot ;-) ) Als dat het geval is maak je een zogenaamde
"relatie"
aan in OSM. Een relatie wordt in dit geval een verzameling van elementen
(wegen, punten, relaties) die behoren tot het netwerk. Er zijn in OSM
verschillende typen relaties. In dit geval maak je een relatie aan van het type
"Network" en je geeft deze relatie een aantal kenmerken mee.
network=rhn
route=horse
type=network
name="mijn
ruiterknooppuntnetwerk"
Hierin staat
rhn voor Regional Horse Network (analoog aan Regional Cycling Network).
Voor het ruiterroute netwerk van het gebied De Utrechtse Heuvelrug is deze
relatie aangemaakt. Dit is een hoofdrelatie (super-relation) waar we later relaties van het type
"route"
aan gaan toevoegen. Deze super relatie ziet er als volgt uit in JOSM
In het plaatje hierboven zie je dat er in de superrelatie ook relaties van
het type route zijn opgenomen. In deze hoofdrelatie zitten ook alle
knooppuntnummers (je weet wel, de nodes met als tags rhn_ref="xx"). Deze relaties van het type "route"
bestaan weer uit de wegen/paden die 2 knooppunt nummers verbinden. Daarvoor
moet dus ook een relatie worden aangemaakt. In die voorbeeld hieronder zie je
zo'n relatie. Dit is er een die alle wegen bevat (2 in dit geval) die de
knooppuntnummers 71 en 84 verbindt.
Je ziet dat deze relatie geen "name" heeft maar dat er een "note" is toegevoegd welke aangeeft welke knooppunten
hier verbonden worden. Het is gebruikelijk deze note
zo aan te geven dat je begint met het laagste nummer en eindigt met het hoogste
nummer. Je moet dus van alle wegen tussen 2 knooppunten een relatie aanmaken.
Dat lijkt heel veel werk maar met JOSM kun je heel eenvoudig een kopie maken
van een andere relatie en daar dan alle stukken weg aan toevoegen.
Als je een netwerk wilt mappen kijk
dan dus eerst even of al niet iemand anders een netwerk heeft aangemaakt (zo'n
hoofd relatie dus). Voor bv het netwerk van de Utrechtse heuvelrug heb ik al een
relatie aangemaakt maar zijn nog niet alle ruiterpadden en knooppunten goed
gemapt. De link naar deze relatie laat helaas alleen de locatie van de knooppunt nummers
zien en niet de verbindingen van die knooppunt nummer. Ze zitten echter wel in
de hoofdrelatie . Als je in dit gebied nog paden toevoegt in OSM die ook
behoren tot dit netwerk dan kun je alle paden tussen 2 knooppunten in een
nieuwe relatie stoppen en vervolgens deze relatie weer in de hoofdrelatie.
Vergeet ook niet evt. nieuwe knooppunten toe te voegen aan de hoofdrelatie.
Niet alleen
ruiterpaden in een netwerk
In sommige
netwerken wordt een ruiter geacht een stuk over bv de verharde openbare weg te
gaan om later weer op onverhard te kunnen rijden. Zo'n stukje weg moet ook
worden opgenomen in het netwerk en dus in de relatie tussen 2 knooppunten. Als
het alleen een klein stukje van zo'n weg is dat tot het netwerk behoort dan
moet ook deze weg worden opgeknipt zodat alleen het stukje aan de relatie kan
worden toegevoegd.
Mappen van maneges
In OSM kun
je ook maneges invoeren. Kijk maar eens naar http://www.openstreetmap.org/browse/way/58007811
Als het
gebouw van de manege reeds in OSM is ingetekend dan selecteer je dat en voegt
als kenmerk toe : sport = equestrian en evt de
naam van de manege name = "mijn manege". Als het gebouw nog niet is
ingetekend kun je 2 dingen doen:
Je voegt het
gebouw toe en geeft de hierboven vermelde kenmerken mee op het zojuist
ingevoerde gebouw. Een alternatief is om op de plek van het gebouw een losse
node (punt) te maken en dat punt deze kenmerken te geven.
Vragen/problemen
Als je niet
weet hoe iets in OSM ingevoerd moet worden of je hebt anderszins vragen over
OSM dan kun je die stellen op het OSM
forum.